Ẩm thực Ninh Bình luôn là một đề tài thú vị gây thương nhớ với bao thực khách, với một nền ẩm thực đa dạng, độc đáo, nhiều màu sắc cái thi vị của mỗi món ăn là đến từ các vùng miền mang theo tinh thần đặc trưng riêng biệt. Thời tiết đã bắt đầu sang Thu, không khí se lạnh đặc biệt này được thưởng thức món Cơm Cháy đặc sản thơm ngon, nức tiếng của vùng đất Cố Đô còn gì tuyệt vời hơn.
Vùng đất Cố Đô nên thơ, trữ tình không chỉ sở hữu những địa điểm du lịch phong cảnh đẹp, du khách đến đây còn được thưởng thức các món ăn ngon của mảnh đất này. Khách du lịch về Ninh Bình luôn nhớ tới câu thơ: “rượu ngon, cơm cháy, thịt dê”. Cơm cháy đã là món ăn, thức quà gây thương nhớ cho mỗi du khách. Thật vậy món ăn đặc sản này có cái thi vị độc đáo rất riêng trong văn hóa ẩm thực của người Ninh Bình.
Cơm cháy chứa đựng trong đó là nét ẩm thực bí truyền được lưu giữ hàng trăm năm của các nghệ nhân. Thoạt nghe thì thấy đơn sơ và giản dị, nhưng các công đoạn chế biến lại không hề đơn giản. Tất cả đều được làm thủ công và theo bí quyết gia truyền riêng. Cách để làm ra cơm cháy đó là gạo được vo sạch, cho vào nồi và nấu chín. Gạo để nấu cơm được lựa chọn kỹ càng. Thông thường, gạo để nấu cơm cháy gồm 2 loại chính là gạo dẻo và gạo khô. Khi pha trộn hai loại gạo này vào với nhau thì cháy sẽ dễ róc và cơm cháy sẽ trở nên xốp, ngon hơn nhiều. Để tạo xém, người nấu thường dùng loại nồi gang thật dày. Khi cơm chín, nhanh tay xới cơm ra chỉ để lại phần cháy xém dưới đáy nồi. Lúc này vẫn tiếp tục để lửa nhưng phải thường xuyên xoay nồi cơm cho chín đều. Khoảng mấy chục phút, khi những hạt cơm đáy nồi đã chuyển sang màu vàng nhạt, lớp cơm cháy mỏng tự bong ra khỏi đáy nồi. Sau đó đến công đoạn lấy ra phơi hoặc sấy khô rồi đem bọc kín trong túi dùng dần, khi ăn cho những miếng xém vào chảo dầu sôi chiên ngập dầu.
Thành phẩm Cơm cháy ngon có màu vàng rộm, khi chiên miếng Cơm cháy căng phồng hạt cơm bóng bẩy trông rất hấp dẫn, mùi thơm của gạo khi chiên đủ lửa thơm ngậy, ăn miếng cơm cháy giòn tan, vị dẻo thơm của gạo quyện vào vị béo ngậy khi chiên với dầu rất thú vị, khó quên, trong tiết trời Thu nắng nhẹ và chút se lạnh cùng những người thân yêu thưởng thức món ăn cơm cháy thật là cảm xúc khó quên. Và điều đặc biệt hơn khi Cơm cháy có thể ăn kết hợp được chấm nước tương, ăn kèm hành phi, hoặc ruốc nhưng ngon nhất là ăn kèm với nước sốt thịt dê làm hương vị thơm ngon hơn rất nhiều. Thật là món ăn độc đáo, món ngon dung dị có hàng trăm năm của vùng đất Cố Đô, Cơm Cháy Ninh Bình được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - Vietkings và Tổ chức Top Việt Nam (VietTop) bình chọn top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam 2020- 2021
Đơn sơ giản dị là thế nhưng cơm cháy làm xao xuyến bất cứ thực khách nào khi đến Ninh Bình. Không chỉ là món ăn đặc sản, Cơm cháy còn được xem như quà quý gửi gắm cả tấm lòng của người dân Ninh Bình đến bạn bè và du khách thập phương.